خانواده: Lamiaceae
مشخصات: اسطوخودوس فرانسوی گیاهی است چند ساله به شکل بوته کوچک به بلندی نیم متر، بسیار پرشاخه، ساقه‌های آن چهار گوشه، ضخیم و قهوه ای رنگ است. قسمت تحتانی ساقه انشعاب های فراوانی دارد و گیاه بسیار متراکم و انبوه به نظر می رسد. برگ‌های آن به رنگ سبز تیره، نیزه ای شکل، متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبه‌ای و حفره های آن حاوی اسانس است.
گل ها در انتهای ساقه های گل دهنده به صورت خوشه های مجتمع قرار می گیرند. ساقه های گل دهنده در اسطوخودوس فرانسوی غیرمنشعب است و ارتفاع آن بین 20 تا 40 سانتی متر می باشد. گل ها به رنگ آبی یا متمایل به بنفش است. برخی از گیاهان ممکن است گل های سفید رنگ و یا قهوه ای روشن تولید کنند ولی اسانس این گیاهان کمیت و کیفیت نامطلوبی دارند. میوه این گیاه فندقه‌ای و به شکل تخم مرغ است و هریک از آنان نیز پس از رسیدن رنگ قهوه‌ای شفاف پیدا می کنند.
رویش گیاهان در فصل بهار آغاز می شود و گل ها اواخر بهار ظاهر می شوند و گلدهی تا اواسط تابستان ادامه می یابد. هوای سرد و بارندگی (10 تا 15 روز قبل از گلدهی) گلدهی را به تاخیر می اندازد. هوای گرم و خشک سبب تسریع در گلدهی اسطوخودوس فرانسوی می شود.
پراکنش عمومی: منطقه مدیترانه، شمال آفریقا و جزایر قناری، روسیه، بلغارستان، ژاپن، آمریکا و مجارستان
پراکنش در ایران: در اکثر مناطق ایران به صورت کشت شده وجود دارد.
بخش های مورد استفاده: سرشاخه‌های برگ دار و گل دار
ترکیبات شیمیایی: عصاره آن حاوی ژرانیول، لینالول، لینالیل استات، سینئول، بورنئول، آلفاپینن، کامفور، اسید بوتیريک، اسید والريانیک، اسید اورسالیک و فلاونوئیدهای لوتئولین می باشد.
خواص درمانی: معالجه بیماری های مربوط به سیستم عصبی، درمان رماتیسم، مدر، بادشکن، ضد اسپاسم و شل کننده عضلات، تقویت حافظه، مقوی مغز و اعصاب، آرام بخش و خواب آور، مؤثر بر بیماری های آسم و نزله و نقرس، بند آورنده خون، ضد عفونی کننده زخم ها،تسکین درد مفاصل، مفتح سدد، ملطف و مقوی بدن، درمان و تسکین محل گزش نیش حشرات
اشکال دارویی: دم کرده، کمپرس، اسانس و روغن، بخور، شربت، پماد، تنتور
ملاحظات: اسانس این گیاه در تولید ادکلن، عطر، صابون، شامپو، خوشبوکننده های هوا و امثال آن کاربرد فراوانی دارد.
ظاهر زیبایی که گیاه پس از گل دادن پیدا می‌کند باعث می‌شود در بعضی نواحی اقدام به پرورش آن به عنوان یک گیاه زینتی گردد.
- خاورپور, مریم؛ سیدمحمد وحدت؛ زهرا سلیمی و نادیا رحمان پور، ۱۳۹۶، جداسازی و شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس برگ اسطوخودوس (.Lavandula stoechas L) منطقه آمل، چهارمین کنفرانس علوم و مهندسی جداسازی، بابل، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل،
- مطالعه اثرات تسکینی، پیش بیهوشی و ضد اضطرابی عصاره گیاه اسطوخودوس (Lavandula stoechas) در مقایسه با دیازپام در موش صحرایی- علی رضایی؛ بهبود جعفری؛ محمد جلیل زاده هدایتی- مقاله 5، دوره 4، 3 (15) پاییز 1389، صفحه 899-905
